Dự kiến học sinh được hướng nghiệp, tư vấn việc làm và tìm hiểu về đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp từ bậc tiểu học.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến cho dự thảo thông tư hướng nghiệp, tư vấn việc làm và hỗ trợ khởi nghiệp trong các cơ sở giáo dục. Công tác hướng nghiệp sẽ được thực hiện từ tiểu học đến đại học.
Đối với tiểu học, việc hướng nghiệp, tư vấn việc làm được đưa vào nhằm giúp học sinh nhận biết một số công việc, nghề nghiệp của người thân, nghề truyền thống ở địa phương và việc làm cơ bản trong xã hội.
Công tác hướng nghiệp cũng hướng dẫn học sinh tham gia công việc thường ngày tại gia đình và nhà trường; rèn luyện cho các em kỹ năng cơ bản như quản lý bản thân, kỹ năng xã hội, tìm hiểu về gia đình, cộng đồng. Công việc này còn giúp phát hiện năng khiếu của học sinh để lập kế hoạch bồi dưỡng.
Để thực hiện nội dung trên, các trường tiểu học có thể tích hợp, lồng ghép vào môn học và hoạt động giáo dục, tổ chức cho học sinh tìm hiểu qua tài liệu giáo dục hướng nghiệp, nhóm nghề nghiệp, việc làm tại cộng đồng ít nhất một lần trong năm học, đồng thời tư vấn, đánh giá năng khiếu thông qua quá trình học tập, rèn luyện và bài kiểm tra, đánh giá năng lực.
Về công tác hỗ trợ khởi nghiệp, các trường tiểu học có nhiệm vụ tuyên truyền, giáo dục học sinh sớm nhận biết được tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo trong học tập, rèn luyện; cung cấp kiến thức, kỹ năng cơ bản về đổi mới sáng tạo.
Dự thảo thông tư cũng quy định các trường tiểu học phải hướng dẫn học sinh sử dụng kỹ năng đổi mới sáng tạo trong học tập, rèn luyện, phát triển phẩm chất, năng lực và vận dụng trong học tập, hoạt động trải nghiệm, hoạt động cộng đồng phù hợp với nhận thức, hiểu biết của các em.
Học sinh trường Tiểu học Đinh Tiên Hoàng (TP HCM) trong ngày đầu trở lại trường hồi tháng 5, sau 3 tháng nghỉ chống Covid-19. Ảnh: Quỳnh Trần.
Đã lấy ý kiến được một tháng, dự thảo nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Một số cho rằng việc hướng nghiệp cho học sinh từ tiểu học là quá sớm, không cần thiết. Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định nên hướng nghiệp càng sớm càng tốt.
TS Lê Đông Phương, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu giáo dục đại học và nghề nghiệp, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, cho rằng đang có khoảng trống về giáo dục nghề nghiệp cho học sinh từ tiểu học trở lên.
Khảo sát trực tuyến với 1.700 học sinh ở 63 tỉnh, thành do TS Phương thực hiện cho thấy hầu hết yêu thích ngành nghề công an, quân đội, sau đó là bác sĩ, giáo viên. Có tới 2% học sinh muốn làm ca sĩ. Chỉ vài nghề được các em nhắc tới, trong khi danh mục nghề của Việt Nam tới 900 nghề. “Với 900 nghề, để có thể giới thiệu tới học sinh, 1-2 năm khó có thể hoàn thành”, ông Phương nói.
Theo TS Phương, chính vì không được giới thiệu đầy đủ, hầu hết học sinh chỉ nghĩ tới một vài nghề. Có những nghề các em không hề nghĩ đến, thậm chí không biết. Các em chỉ biết những nghề mà người trong gia đình đang làm, dẫn tới ấn tượng về mặt tâm lý. Chưa kể hiện vẫn còn nhầm lẫn khi đồng nhất ngành với nghề hay sự định hướng từ gia đình theo kiểu “học gì để sau này kiếm nhiều tiền”.
Chuyên gia này khẳng định hướng nghiệp là câu chuyện dài hơi, cần chuẩn bị từ sớm. “Tôi không muốn 27 điểm vẫn trượt đại học do học sinh định hướng nghề và chọn ngành, trường chưa phù hợp”, ông Phương nói.
Trước ý kiến cho rằng việc hướng nghiệp từ cấp tiểu học sẽ khiến học sinh học “nặng” hơn, ông Bùi Văn Linh, Vụ trưởng Công tác chính trị và học sinh sinh viên (Bộ Giáo dục và Đào tạo), cho biết hoạt động này không ảnh hưởng đến khung chương trình của các trường.
Dự thảo thông tư quy định rõ nhiệm vụ, hình thức thực hiện đối với mỗi cấp học. Chẳng hạn ở cấp tiểu học, các hoạt động đều chỉ ở mức độ sơ khai, đơn giản, chủ yếu để nhận diện năng lực bản thân, phát hiện sở trường để phát huy và điều chỉnh, giảm thiểu sở đoản.
Hướng nghiệp, tư vấn việc làm ở bậc tiểu học còn trực tiếp giúp công tác phân luồng của THCS tốt hơn. “Hướng nghiệp, tư vấn việc làm tốt sẽ cân đối được ngành nghề trong xã hội tốt hơn”, ông Linh nói.
Dự thảo thông tư sẽ được lấy ý kiến đến hết ngày 11/11.