Đỗ Quyên, học lớp 12 THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, cho rằng chưa có chương trình toàn diện cho học sinh chuyên, giáo viên cũng chưa được đào tạo bài bản.
Ngày 14/11, quan điểm này được nêu tại Diễn đàn giáo dục Việt Nam 2020: Giáo dục bền vững trong kỷ nguyên số, do Trung tâm Phát triển bền vững chất lượng giáo dục phổ thông quốc gia (Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam) tổ chức.
Trong phiên thảo luận về nghiên cứu, quản trị giáo dục, Đỗ Quyên, học sinh lớp 12 Anh 2, trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, chỉ ra những thiếu sót của trường chuyên sau khi nghiên cứu mô hình trường chuyên ở các nước và khảo sát 100 học sinh trường chuyên với ít nhất một năm trải nghiệm ở môi trường này.
Khảo sát của Quyên cho thấy tới 64% đồng ý những nguyện vọng của bản thân được đáp ứng khi học trường chuyên, chẳng hạn được tiếp cận với nhiều cơ hội du học, học bổng; tham gia hoạt động ngoại khóa quy mô; rèn luyện kỹ năng mềm; học chuyên sâu môn chuyên; tham gia kỳ thi học sinh giỏi hay có cơ hội nghiên cứu, trao đổi. 8% không đồng ý với quan điểm trên và 28% tỏ thái độ trung lập.
Khi được hỏi có chọn lại học trường chuyên, 77% cho biết vẫn sẽ chọn. “Những con số trên cho thấy học sinh đánh giá tích cực về trường chuyên nhiều hơn. Tuy nhiên, hệ thống trường chuyên Việt Nam vẫn cho thấy một số thiếu sót”, Đỗ Quyên nói.
Đỗ Quyên chia sẻ quan điểm về trường chuyên tại diễn đàn giáo dục 2020 tổ chức sáng 14/11. Ảnh: Dương Tâm.
Theo nữ sinh, đầu tiên là thiếu trầm trọng nghiên cứu toàn diện để so sánh nhu cầu và kỳ vọng của học sinh thay đổi như thế nào qua thời gian. Các cựu học sinh cảm thấy việc học chuyên có tác dụng với nghề nghiệp sau này không?
Vì chưa có nghiên cứu quy mô lớn, ngành giáo dục chưa rút ra được kết luận hoàn chỉnh về việc nên đầu tư nhiều cho nhóm học sinh tài năng này hay đầu tư toàn diện cho tất cả? Nên có trường riêng cho học sinh tài năng hay các trường học có chương trình riêng để học sinh tài năng đăng ký học?
Thiếu sót thứ hai Đỗ Quyên nhận thấy là chưa có chương trình học toàn diện. “Nhiều ý kiến cho rằng học sinh chuyên nên có sự tự do học thuật nhưng em lại thấy học sinh chuyên cần có định hướng rõ ràng để có thể sử dụng khả năng của mình đúng chỗ”, Quyên nói.
Hiện học sinh, giáo viên muốn học gì thêm thì phải tự đi tìm, đôi khi tìm được thông tin không chính xác dẫn đến những nguy hại. Nhóm này chủ yếu học trên sách vở mà không được dạy cách sử dụng các tài liệu xung quanh. Quyên cho rằng trường chuyên với nhiều tài năng nên được hướng dẫn khai thác tối đa mọi thứ xung quanh để việc học không còn chỉ gói gọn trong trường lớp.
Cũng theo học sinh trường Ams này, trường chuyên thiếu định hướng nghề. Học sinh được học sâu môn chuyên nếu ra trường không thể sử dụng khả năng của mình thì đó là sự lãng phí rất lớn với “tài nguyên” và sự đầu tư của nhà nước.
Ngoài thiếu định hướng trên trường lớp, giáo dục chuyên còn chưa có các chương trình liên kết với đại học, với các công ty để học sinh có thể được trải nghiệm, sử dụng khả năng của mình, điều mà nhiều nền giáo dục tiên tiến đã làm được. Đây cũng là thiếu sót khiến nhiều học sinh quyết định đi du học và số trở về rất ít.
“Nếu công tác định hướng và thu hút tài năng được làm từ trường THPT và đến với những học sinh tài năng thì việc thu hút nhân tài không khó khăn quá như bây giờ”, Quyên bày tỏ quan điểm.
Cuối cùng, Quyên chỉ ra giáo viên trường chuyên chưa được đào tạo bài bản để hỗ trợ nhóm học sinh tài năng. Theo một nghiên cứu năm 2020 so sánh nhóm giáo viên có sự hướng dẫn, được đào tạo bài bản và nhóm còn lại, cho thấy có sự chênh lệch rõ rệt về kỹ năng dạy học và giữ môi trường lớp học. Các giáo viên được hướng dẫn các kỹ năng để dạy học sinh tài năng có khả năng cao hơn trong việc truyền cảm hứng đến học sinh, giúp các em phát huy tài năng và có khả năng khơi nguồn tư duy ở trình độ cao.
Bên cạnh đó, chưa có quy định chính thức nào về đầu vào của giáo viên chuyên cũng như giáo viên chuyên được đào tạo khác biệt so với trường thường thế nào?
Dẫn lời nhà khoa học người Pháp Rene Descartes “có một khối óc giỏi là không đủ, quan trọng là dùng nó như thế nào”, Quyên cho rằng tuổi trẻ Việt Nam với nhiều tiềm năng và thế mạnh cần được đầu tư phù hợp và trường chuyên cũng cần được đưa lên “bàn mổ” để những căn bệnh lâu nay được loại bỏ. “Em mong trong tương lai những thiếu sót trên sẽ được cải thiện”, Quyên nói.
Bài chia sẻ dài 30 phút của Quyên nhận được sự đồng tình của nhiều thầy cô, chuyên gia giáo dục. Nhiều người đánh giá cao sự tìm tòi nghiêm túc của nữ sinh, gặp trực tiếp em để xin lại nội dung trình bày.