[NG] ‘Tắm’ tiếng Anh sao cho hiệu quả?

Thầy Quang Nguyen, giáo viên tiếng Anh tại Hà Nội, lý giải về hiện tượng này.

Cách đây 10 năm, trong một lần đi dạo Hồ Gươm, mình nghe được câu chuyện giữa hai bà mẹ với nhau. Một bà mẹ phàn nàn “cháu nhà em xem hoạt hình tiếng Anh suốt ngày mấy năm nay rồi, mà vẫn không nói được chữ tiếng Anh nào”.

Nhiều bạn cũng đã được nghe về phương pháp học tiếng Anh “Effortless English”, sau đó về nhà cứ bật băng lên nghe hoài nghe mãi và hy vọng sẽ “thấm”, nhưng kết quả thì không được như ý. Đơn giản, đó là một phương pháp học hiệu quả nhưng áp dụng sai cách.

“Nhúng” hay “tắm” tiếng Anh, thuật ngữ gọi là “immersion”, thường được hiểu là đặt mình vào một môi trường sử dụng hoàn toàn ngôn ngữ mới. Hai ví dụ dễ thấy là sinh sống ở nước ngoài như sang Mỹ, hoặc theo học chương trình hoàn toàn bằng tiếng Anh – như trong trường quốc tế. Nhưng bạn có bao giờ thắc mắc cả những du học sinh ở Mỹ chưa chắc đã nói tiếng Anh tốt. Và liệu chúng ta ở Việt Nam có “immerse” được vào “English” hay không?

Sự thực, “tắm” tiếng Anh không phải là chuyện vứt chúng ta vào môi trường xung quanh toàn tiếng Anh và sẽ giỏi. Nó đơn giản là sự lãng phí thời gian khủng khiếp và mang lại hiệu quả gần như không đáng kể. Vậy, “tắm” tiếng Anh là gì? Và làm thế nào để “tắm” cho đúng.

Hiểu một cách nôm na, “tắm” tiếng Anh có nghĩa bạn vẫn hoạt động bình thường trong môi trường bình thường, chỉ thay đổi một thứ là ngôn ngữ. Nói cách khác, bạn xem phim, nghe nhạc, đọc sách, nói chuyện, mua bán như bình thường, nhưng thay vì sử dụng tiếng Việt, bạn dùng tiếng Anh.

Điều này dễ dàng hơn một chút khi bạn sống ở nước ngoài như Anh, Mỹ, Canada vì đi đâu, làm gì cũng được bao bọc bởi tiếng Anh. Nhưng không nhất thiết những du học sinh là “automatic” được “nhúng” tiếng Anh. Nên nhớ đây là phương pháp học có tính chủ động của người học, chứ không phải yếu tố môi trường. Sống ở Mỹ mà suốt ngày nói tiếng Việt coi như vô nghĩa.

Còn nếu bạn ở Việt Nam, cái này khó hơn một chút. Dù vậy, bạn vẫn có thể “nhúng” tiếng Anh trong phạm vi nhất định, ví dụ đọc báo, viết Facebook, nghe đài, xem TV và giao tiếp.

Thay vì đọc báo tiếng Việt, bạn có thể chuyển sang báo tiếng Anh. Ví dụ, VnExpress có phiên bản “international”, cần đọc báo bạn có thể vào đó. Nghe đài thì tải ứng dụng radio tiếng Anh. Xem phim thì dùng Netflix và giao tiếp thì tham gia những nhóm luyện tập để thực hành nói tiếng Anh hàng ngày.

Tóm lại, bạn phải có kế hoạch cụ thể và kiên trì để sử dụng tiếng Anh càng nhiều trong cuộc sống càng tốt. Tất nhiên, bạn vẫn phải sống, phải ăn, giao tiếp và làm việc và vẫn yêu tiếng Việt. Nhưng khi đã muốn học tiếng Anh, bạn phải dành chút thời gian vào nó.

Vậy mỗi ngày bạn dành bao nhiêu thời gian là đủ? Với hầu hết mọi người, 30 phút học tập trung và một giờ tiếp xúc với ngôn ngữ (tiếng Anh) mỗi ngày sẽ cho bạn kết quả rất tốt. Đây là mô hình bền vững trong dài hạn nhằm giúp bạn nói tiếng Anh lưu loát.

Còn trong điều kiện hoàn hảo thì sao? Theo một bài viết trên trang The Linguist, nếu có thể dành 10 tiếng mỗi ngày học tiếng Anh một cách chuyên tâm, bạn có khả năng giao tiếp căn bản sau khoảng 50-72 ngày, tức là khoảng 2-3 tháng nếu tính cả thời gian nghỉ ngơi. Nếu mỗi ngày chỉ chuyên tâm trong 5 tiếng, bạn sẽ mất gấp đôi thời gian đó.

Vài dòng cuối mình dành cho các bà mẹ đang cố gắng “nhúng” con vào tiếng Anh. Đầu tiên, mình chia sẻ kinh nghiệm của bản thân trước. Mình may mắn là con được “nhúng” vào Mỹ hai năm nên đã có khả năng nghe – nói cơ bản bằng tiếng Anh, riêng phần từ vựng và đọc hiểu thì còn phải bổ sung nhiều.

Mình áp dụng “Vietnamese at school, English at home”, có nghĩa là ở trường học bằng tiếng Việt, ở nhà dùng tiếng Anh, bố mẹ con cái giao tiếp đều bằng tiếng Anh. Ngoài ra, các chương trình cháu xem như phim hoạt hình, Youtube đều bằng tiếng Anh. Mỗi tối, mẹ cháu đều dành 30 phút đọc sách cho con, luân phiên một hôm sách tiếng Việt, một hôm tiếng Anh để các con nâng cao từ vựng.

Đọc đến đây, nhiều mẹ sẽ nghĩ “May mắn thôi chứ bố mẹ phát âm sai thì làm sao nói chuyện được với con”. Quan điểm đó hoàn toàn sai. Nếu chỉ “nhúng” con vào TV, Ipad, Youtube và các phần mềm học tiếng Anh, các con sẽ được “bao bọc” bởi môi trường đó, nhưng không “tương tác” (interact). Do đó, nếu có sự tiến bộ thì sẽ rất hạn chế. Sự tương tác thực tế là chất xúc tác quan trọng nhất để kích hoạt toàn bộ hệ thống, sau khi bố mẹ đã “bao bọc” (surround) con bởi tiếng Anh.

Bố mẹ cũng đừng sợ “làm hỏng” tiếng Anh của con vì phát âm sai. Lý do là con có những “đầu vào” (input) khác chất lượng hơn nhiều, chính là môi trường mà bố mẹ đã tạo ra. Các con sẽ tự biết cách và điều chỉnh.

Cuối cùng, khi thực sự “sống” cuộc sống bình thường và chuyển sang chế độ tiếng Anh, từ vựng của bạn sẽ tăng rất nhiều. Ví dụ, bạn cần bảo con lấy giúp cái “hót rác”, bạn có biết nó là gì không? Trước mình cũng giống bạn, không biết. Nhưng giờ thì biết rồi, nó là cái “dustpan”, đó là cái lợi của “Immersion Language Learning” (ILL), một phương pháp học hiệu quả hơn nhiều lần cách học truyền thống trên lớp.

Quang Nguyen